Ārya Nāgārjuna: Great Praise of the Twelve Acts of the Buddha

༈ཐབས་མཁས་ཐུགས་རྗེས་ཤཱཀྱའི་རིགས་སུ་འཁྲུངས།།

tabkhé tukjé shakyé rik su trung

With skilful means and compassion, you were born in the Śākya clan,

གཞན་གྱིས་མི་ཐུབ་བདུད་ཀྱི་དཔུང་འཇོམས་པ།།

shyen gyi mitub dü kyi pung jompa

Unconquerable by others, you vanquished Māra’s hordes,

གསེར་གྱི་ལྷུན་པོ་ལྟ་བུར་བརྗིད་པའི་སྐུ།།

ser gyi lhünpo tabur jipé ku

Your physical form resplendent, like a mountain of gold.

ཤཱཀྱའི་རྒྱལ་པོ་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།

shakyé gyalpo khyö la chaktsal lo

To you, the King of the Śākyas, I pay homage!1

གང་གིས་དང་པོར་བྱང་ཆུབ་ཐུགས་བསྐྱེད་ནས།།

gang gi dangpor changchub tukkyé né

You I shall praise, who first awakened the mind of enlightenment,

བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་ཚོགས་གཉིས་རྫོགས་མཛད་ཅིང༌།།

sönam yeshe tsok nyi dzok dzé ching

Then completed the accumulations of merit and wisdom,

དུས་འདིར་མཛད་པ་རྒྱ་ཆེན་འགྲོ་བ་ཡི།།

dü dir dzepa gyachen drowa yi

And now in this age, through the vast sway of your actions,

མགོན་གྱུར་ཁྱོད་ལ་བདག་གིས་བསྟོད་པར་བགྱི།།

gön gyur khyö la dak gi töpar gyi

Have become the lord and protector of living beings.

ལྷ་རྣམས་དོན་མཛད་འདུལ་བའི་དུས་མཁྱེན་ནས།།

lha nam dön dzé dulwé dü khyen né

Homage to you, who, having taught the gods,

ལྷ་ལས་བབས་ནས་གླང་ཆེན་ལྟར་གཤེགས་ཤིང༌།།

lha lé bab né langchen tar shek shing

Knew the time had come to tame the human world, and

རིགས་ལ་གཟིགས་ནས་ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་མའི།།

rik la zik né lhamo gyutrulmé

Descending from the god realm like a great elephant,

ལྷུམས་སུ་ཞུགས་པར་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།

lhum su shyukpar dzé la chaktsal lo

Foresaw the family of your birth and entered the womb of Māyādevī.

ཟླ་བ་བཅུ་རྫོགས་ཤཱཀྱའི་སྲས་པོ་ནི།།

dawa chu dzok shakyé sepo ni

Homage to you, prince of the Śākyas, born after ten months

བཀྲ་ཤིས་ལུམྦིའི་ཚལ་དུ་བལྟམས་པའི་ཚེ།།

tashi lumbi tsal du tampé tsé

In the auspicious Lumbinī grove, where

ཚངས་དང་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་བཏུད་མཚན་མཆོག་ནི།།

tsang dang gyajin gyi tü tsen chok ni

Brahmā and Indra revered you, your supreme marks

བྱང་ཆུབ་རིགས་སུ་ངེས་མཛད་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།

changchub rik su ngedzé chaktsal lo

Proving you were destined to be enlightened.

གཞོན་ནུ་སྟོབས་ལྡན་མི་ཡི་སེང་གེ་དེས།།

shyönnu tobden mi yi sengé dé

Homage to you, lion among men, in all your youthful vigour,

ཨ་ངྒ་མ་ག་དྷར་ནི་སྒྱུ་རྩལ་བསྟན།།

agha magadhar ni gyutsal ten

Displaying your prowess in the games at Aṅga-Magadha,

སྐྱེ་བོ་དྲེགས་པ་ཅན་རྣམས་ཚར་བཅད་ནས།།

kyewo drekpachen nam tsarché né

Where you triumphed over the proud contestants,

འགྲན་ཟླ་མེད་པར་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།

drenda mepar dzé la chaktsal lo

So that not one could stand as your rival.

འཇིག་རྟེན་ཆོས་དང་མཐུན་པར་བྱ་བ་དང༌།།

jikten chö dang tünpar jawa dang

Homage to you, who, to comply with worldly convention,

ཁ་ན་མ་ཐོ་སྤང་ཕྱིར་བཙུན་མོ་ཡི།།

khana mato pang chir tsünmo yi

And avoid all misdeeds, took on a queen and courtiers

འཁོར་དང་ལྡན་མཛད་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཡིས།།

khor dangden dzé tab la khepa yi

And by acting with such skilful means,

རྒྱལ་སྲིད་སྐྱོང་བར་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།

gyalsi kyongwar dzé la chaktsal lo

So you ruled the kingdom.

འཁོར་བའི་བྱ་བར་སྙིང་པོ་མེད་གཟིགས་ནས།།

khorwé jawar nyingpo mé zik né

Homage to you, who saw that saṃsāra is wholly futile,

ཁྱིམ་ནས་བྱུང་སྟེ་མཁའ་ལ་གཤེགས་ནས་ཀྱང༌།།

khyim né jung té kha la shek né kyang

Renounced the life of a householder,

མཆོད་རྟེན་རྣམ་དག་དྲུང་དུ་ཉིད་ལས་ཉིད།།

chörten namdak drung du nyi lé nyi

And, travelling through the sky,

རབ་ཏུ་བྱུང་བར་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།

rabtu jungwar dzé la chaktsal lo

Ordained yourself before the Viśuddha Stūpa.

བརྩོན་པས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པར་དགོངས་ནས་ནི།།

tsönpé changchub drubpar gong né ni

Homage to you, who, intent on persevering till enlightened,

ནཻ་རཉྫ་ནའི་འགྲམ་དུ་ལོ་དྲུག་ཏུ།།

nairanjané dram du lo druk tu

For six years practised austerities on the banks of the Nairañjanā,

དཀའ་བ་སྤྱད་མཛད་བརྩོན་འགྲུས་མཐར་ཕྱིན་པས།།

kawa ché dzé tsöndrü tarchinpé

And taking diligence to its ultimate perfection,

བསམ་གཏན་མཆོག་བརྙེས་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།

samten chok nyé dzé la chaktsal lo

Attained the supreme samādhi.

ཐོག་མ་མེད་ནས་འབད་པ་དོན་ཡོད་ཕྱིར།།

tokma mé né bepa dönyö chir

Homage to you, who, seeking to make meaningful

མ་ག་དྷ་ཡི་བྱང་ཆུབ་ཤིང་དྲུང་དུ།།

magadha yi changchub shingdrung du

All your efforts, made throughout beginningless time, sat

སྐྱིལ་ཀྲུང་མི་གཡོ་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་ནས།།

kyiltrung miyo ngönpar sangye né

Unmoving in the vajra posture beneath the bodhi-tree in Magadha

བྱང་ཆུབ་རྫོགས་པར་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།

changchub dzokpar dzé la chaktsal lo

And awakened into true buddhahood, attaining perfect enlightenment.

ཐུགས་རྗེས་འགྲོ་ལ་མྱུར་དུ་གཟིགས་ནས་ནི།།

tukjé dro la nyurdu zik né ni

Homage to you, who, in your compassion,

ཝཱ་རཱ་ཎ་སཱི་ལ་སོགས་གནས་མཆོག་ཏུ།།

varanasi lasok né chok tu

Gazed at once upon living beings, then

ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་ནས་གདུལ་བྱ་རྣམས།།

chö kyi khorlo kor né dulja nam

Turned the wheel of Dharma in sacred places like Vārāṇasī,

ཐེག་པ་གསུམ་ལ་འགོད་མཛད་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།

tekpa sum la gö dzé chaktsal lo

And established disciples in the three vehicles.

གཞན་གྱིས་རྒོལ་བ་ངན་པ་ཚར་བཅད་ཕྱིར།།

shyen gyi golwa ngenpa tsarché chir

Homage to you, who destroyed evil-minded opponents,

མུ་སྟེགས་སྟོན་པ་དྲུག་དང་ལྷས་བྱིན་སོགས།།

mutek tönpa druk dang lhejin sok

By defeating the six teachers of the tīrthikas, Devadatta and the rest,

འཁོར་མོ་འཇིག་གི་ཡུལ་དུ་བདུད་རྣམས་བཏུལ།།

khormo jik gi yul du dü nam tul

As well as the māras in Vārāṇasī;2

ཐུབ་པ་གཡུལ་ལས་རྒྱལ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།

tubpa yul lé gyal la chaktsal lo

You were the mighty sage, victorious in battle.

སྲིད་པ་གསུམ་ན་དཔེ་མེད་ཡོན་ཏན་གྱི།།

sipa sum na pemé yönten gyi

Homage to you, who performed great miracles in Śrāvastī,

མཉན་དུ་ཡོད་པར་ཆོ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་བསྟན།།

nyen du yöpar chotrul chenpo ten

Unmatched in their splendour in all the three realms,

ལྷ་མི་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱིས་རབ་མཆོད་པ།།

lhami drowa kün gyi rab chöpa

And through the offerings made by gods, humans and other beings,

བསྟན་པ་རྒྱས་པར་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།

tenpa gyepar dzé la chaktsal lo

Caused the teachings to prosper and increase.

ལེ་ལོ་ཅན་རྣམས་ཆོས་ལ་བསྐུལ་བྱའི་ཕྱིར།།

lelo chen nam chö la kuljé chir

Homage to you, who, to spur the lazy on to the Dharma,

རྩྭ་མཆོག་གྲོང་གི་ས་གཞི་གཙང་མ་རུ།།

tsachok drong gi sashyi tsangma ru

Left your body, though immortal and like a vajra,

འཆི་མེད་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་སྐུ་གཤེགས་ནས།།

chimé dorjé tabü ku shek né

And passed into parinirvāṇa

མྱ་ངན་འདའ་བར་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།

nya ngen dawar dzé la chaktsal lo

In the pure abode of Kuśinagara.

ཡང་དག་ཉིད་དུ་འཇིག་པ་མེད་ཕྱིར་དང༌།།

yangdak nyi du jikpamé chir dang

Homage to you, who, to show that you had not in reality perished,

མ་འོངས་སེམས་ཅན་བསོད་ནམས་ཐོབ་བྱའི་ཕྱིར།།

ma ong semchen sönam tobjé chir

And so that beings of the future could gain merit,

དེ་ཉིད་དུ་ནི་རིང་བསྲེལ་མང་སྤྲུལ་ནས།།

denyi du ni ringsel mang trul né

Emanated a wealth of relics, and caused

སྐུ་གདུང་ཆ་བརྒྱད་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།

kudung cha gyé dzé la chaktsal lo

Your remains to be divided into eight portions.

དེ་ལྟར་བསྟན་པའི་བདག་པོ་བཅོམ་ལྡན་གྱི།།

de tar tenpé dakpo chomden gyi

Through the merit of briefly praising in this way,

མཛད་པའི་ཚུལ་ལ་མདོ་ཙམ་བསྟོད་པ་ཡི།།

dzepé tsul la do tsam töpa yi

The great acts of the lord who is master of the teachings,

དགེ་བས་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་སྤྱོད་པ་ཡང་།།

gewé drowa kun gyi chöpa yang

May the actions of all living beings

བདེ་གཤེགས་ཉིད་ཀྱི་སྤྱོད་དང་མཚུངས་པར་ཤོག།

deshek nyi kyi chö dang tsung par shok

Come to equal those of the Sugata himself.

༈དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཁྱེད་སྐུ་ཅི་འདྲ་དང་།།

deshyin shekpa khyé ku chindra dang

O Tathāgata, may I and others have a form,

འཁོར་དང་སྐུ་ཚེའི་ཚད་དང་ཞིང་ཁམས་དང་།།

khor dang ku tsé tsé dang shying kham dang

An entourage, a life-span, a pure realm

ཁྱེད་ཀྱི་མཚན་མཆོག་བཟང་པོ་ཅི་འདྲ་བ།།

khyé kyi tsen chok zangpo chindra wa

And sublime marks of perfection

དེ་འདྲ་ཁོ་ནར་བདག་སོགས་འགྱུར་བར་ཤོག།

dé dra khonar dak sok gyurwar shok

Exactly like you.

༈ཁྱེད་ལ་བསྟོད་ཅིང་གསོལ་བ་བཏབ་པའི་མཐུས།།

khyé la tö ching solwa tabpé tü

Through the power of our praising you and this prayer,

བདག་སོགས་གང་དུ་གནས་པའི་ས་ཕྱོགས་སུ།།

dak sok gang du nepé sa chok su

In whatever lands we dwell, may

ནད་དང་དབུལ་ཕོངས་འཐབ་རྩོད་ཞི་བ་དང་།།

né dang wul pong taptsö shyiwa dang

Illness, negativity, poverty, and conflict be quelled,

ཆོས་དང་བཀྲ་ཤིས་འཕེལ་བར་མཛད་དུ་གསོལ།།

chö dang tashi pelwar dzé du söl

And Dharma and auspiciousness increase and spread.3

| Rigpa Translations 2008, Revised 2016.

1. ↑This verse has been added to Nāgārjuna’s original text, possibly by Drikung Kyobpa Jikten Sumgön.

2. ↑Tib. ‘khor mo ‘jig. According to Sakya Paṇḍita’s Gateway to Learning (mkhas ‘jug), this is an alternative name of Vārāṇasī.

3. ↑These last two verses have been added to Nāgārjuna’s original text, possibly by Drikung Kyobpa Jikten Sumgön.

https://www.lotsawahouse.org/indian-masters/nagarjuna/great-praise-twelve-acts-buddha